ادبیات به طور سنتی به آن دسته از آثار تخیلی شعر و نثر اطلاق می‌شود که با تفکر نویسندگان و اجرای زیبایی‌ شناختی آنها را متمایز می‌کند. تاریخ ادبیات را می‌توان بر اساس سیستم‌های مختلفی از جمله زبان، خاستگاه ملی، دوره تاریخی، ژانر و موضوع طبقه‌ بندی کرد. در واقع ادبیات نوعی بیان انسان می باشد که با احساسات درهم آمیخته است. باید به این نکته توجه داشت که هر چیزی که با کلمات بیان شود، حتی وقتی سازماندهی شده باشد ادبیات محسوب نمی شود. عمدتاً نوشته های فنی، علمی، روزنامه‌نگاری از ردیف ادبیات حذف می‌ شوند.

اشکال خاصی از نوشتار به طور جهانی به عنوان یک هنر به ادبیات تعلق دارند. موفقیت این فرم‌ نوشتار به وجودشایستگی هنری بستگی دارد و در غیر این صورت با شکست مواجه می‌ شوند. از ناب‌ ترین  قالب‌ های ادبی می توان به غزل، شعر مرثیه، حماسی، نمایشی، روایی و توصیفی اشاره نمود. بیشتر نظریات، نقد ادبی خود را بر تحلیل شعر استوار می‌کنند، زیرا چالش‌ های زیبایی‌شناختی ادبیات در ساده‌ ترین و ناب‌ ترین شکل آن ارائه می‌شود. انتشارات دیارنامگ در این مقاله قصد توضیحی بر تاریخ ادبیات دارد.

• شکل گیری ادبیات
• ویژگی آثار ادبی
• زبان در ادبیات
• تاریخ ادبیات در فرهنگ
• ادبیات چگونه در تاریخ بر تمدن ها تاثیر گذاشته است؟
• ماهیت رمان در تاریخ ادبیات
• قدرت تفکر نویسنده در ادبیات و ایجاد سبک های مختلف
• شکل گیری سبک ها در ادبیات
• بهترین کتاب های تاریخ ادبیات

شکل گیری ادبیات

تاریخ ادبیات از ایتدا تا به امروز دستخوش تغییرات و تکامل قابل توجهی بوده است. در جوامع مختلف پیش از شکل گیری سواد، ادبیات شفاهی به طور گسترده مورد استفاده قرار می گرفته است و جامعه را اشباع می کرد. اهمیت ادبیات شفاهی در آن زمان همانند غذا، پوشاک و سرپناه بخشی از زندگی بود. بسیاری از جوامع قبیله ای تا قرن نوزدهم عمدتاً در فرهنگ شفاهی باقی ماندند.

همانطور که جامعه لایه‌ ها یا طبقات مختلف اجتماعی خود را تکامل داد، ادبیات «نخبگان» نیز از ادبیات «عامیانه» مردم متمایز شد. با اختراع نوشتن این جدایی سرعت گرفت تا اینکه بالاخره ادبیات به صورت انفرادی توسط نخبگان تجربه شد. این اتفاق همزمان با تجربه فولکلور و آواز عامیانه به صورت شفاهی و کمابیش به صورت جمعی و توسط مردم عادی بود. ادبیات نخبگان پیوسته خود را با مطالبی که از عامه مردم گرفته می شد تازه می کرد. از سوی دیگر ادبیات عامیانه مضامین و الگوهایی را از ادبیات نخبگان وام می گرفت.

بسیاری از تصنیف‌ های انگلیسی و اسکاتلندی که مربوط به پایان قرون وسطی است و به‌ وسیله سنت شفاهی حفظ شده‌ اند، طرح‌ ها و حتی چرخش عبارت‌ ها را با ادبیات مکتوب به اشتراک گذاشته‌ اند. درصد بسیار زیادی از این تصنیف ها حاوی عناصری هستند که در تصنیف های عامیانه از سراسر اروپای غربی مشترک هستند. موضوعات اصلی فولکلور، در واقع، در سراسر جهان یافت می‌ شود. این نوع ادبیات در ادبیات ایران نیز به وفور یافت می شود. اشتراک گذاری این عناصر بین این ادبیات می تواند نتیجه ثابت‌ های روان‌ شناختی کهن‌ الگوهایی از تجربه مشترک برای نوع بشر را نشان دهد.

ویژگی آثار ادبی

رمان‌ ها در حوزه ادبیات قرار دارند که از میان آنها تعدادی نیز چندان مورد توجه قرار نمی‌ گیرند. بیشتر نمایشنامه‌ های بزرگ جزئی از تاریخ ادبیات محسوب می‌ شوند. جالب است بدانید چینی‌ ها، صاحبان یکی از بزرگترین سنت‌ های نمایشی جهان می باشند که آنها را فاقد هرگونه ارزش ادبی می‌ دانند. هنر نویسندگی فراتر از قواعد عروضی است. ساختار اثر باید متحول شود تا خواننده را جذب کند. ابتدا باید وضعیت ادبی مشخص شود تا خواننده مستقیماً با اثر ارتباط برقرار کند.

ادبیات، به ویژه شعر، هر چه بیشتر و پیچیده تر م ی‌شود، شروع به دستکاری این حوزه از استعاره های معلق، اغلب به عنوان یک هدف در خود می کند. بنابراین، اشکالی از شعر (و همچنین نثر) با انشعابات بی‌ پایان ارجاع ظاهر می‌ شود؛ مانند واکا و هایکو ی ژاپنی، برخی از شعرهای باستانی ایرلندی و نورس، و بسیاری از شعرهایی که از زمان بودلر در اروپای غربی سروده شده است. ممکن است تصور شود که در نهایت ادبیات یک هنر مدرنیست، این تحول عینی و سازنده خواهد بود که آن را با نظریات انتقادی ناشی از شاعرانگی ارسطو همسو می کند. برعکس، این یک هنر رمانتیک و ذهنی است.

زبان در ادبیات

محتوای ادبیات به اندازه امیال انسان ها در تاریخ ادبیات بی حد و حصر می باشد. هزاران سال، شاید صدها هزار، از زمانی که نوع بشر برای اولین بار گفتار را توسعه داد، شاهد ایجاد سیستم تقریباً نامتناهی از روابط به نام زبان بوده ایم. زبان فقط مجموعه‌ ای از واژه‌ ها در یک فرهنگ لغات خلاصه نشده است، بلکه دارایی فردی و اجتماعی انسان‌ های زنده است. زبان یک سیستم پایان‌ ناپذیر از معادل‌ ها و اصوات می باشد. ابتدایی ترین عناصر، آن کلماتی هستند که تجربیات مستقیم واقعیت عینی را بیان می کنند و پیچیده ترین آن مفاهیمی در سطح بالایی از انتزاع هستند.

کلمات نه تنها معادل چیزها هستند، بلکه درجات مختلفی از هم ارزی با یکدیگر را دارند. فرهنگ لغات می‌ گوید که نماد، مخفف یا علامتی است که برای نشان دادن چیز دیگری استفاده می‌ شود، «چنانکه شیر نماد شجاعت است، صلیب نماد مسیحیت. از این نظر، همه کلمات را می‌ توان نماد نامید. نویسندگان ادبیات جهان از این نمادها در آثار خود استفاده های زیادی می کنند. مثال‌ های ارائه شده شیر و صلیب یک استعاره هستند، یعنی نمادهایی که مجموعه‌ ای از نمادهای دیگر را نشان می‌ دهند و به طور کلی در یک جامعه معیّن قابل مذاکره هستند (درست مانند پول، نمادی برای کالا یا کار است). در نهایت یک زبان، در میان چیزهای دیگر، دریایی عظیم از استعاره های ضمنی، و شبکه ای می باشد.

ادبیات چگونه در تاریخ بر تمدن ها تاثیر گذاشته است؟

تمامی تمدن ها یک یا چند الگوی زندگی دارند که در طول تاریخ تکرار می‌ شوند. اصطلاح یونگ «ناخودآگاه جمعی» واقعاً به این معنی است که نوع بشر یک گونه است، با یک سرمایه مشترک از تجربه عمومی، که در تاریخ ادبیات نیز صدق می کند . کاتبان مصری، بوروکرات‌ های ژاپنی، و مدیران ارشد در شهر نیویورک در کنار یکدیگر زندگی می‌ کنند و همگی به زندگی پاسخ می‌ دهند.

زندگی کشاورزان یا معدنچیان یا شکارچیان تنها در محدوده های محدود متفاوت است. برای یک شکارچی آفریقای جنوبی و یک سوررئالیست فرانسوی، عشق عشق است و مرگ مرگ است. بنابراین مضامین ادبیات در آنِ واحد، تنوع بی‌ نهایت و با ثباتی دارند. آنها می‌ توانند از اسطوره، از تاریخ، یا از رخدادهای معاصر گرفته شوند، یا می‌توانند اختراعی ناب باشند (اگر هم اختراع شوند، با این وجود از درون‌ مایه ثابتی ساخته شده اند).

هرچه زمان می گذرد، ادبیات بیشتر به معانی درونی خود و مشکلات شخصیت انسان و روابط انسانی توجه می کند. بسیاری از رمان‌ ها زندگی‌نامه‌ های تخیلی و روان‌ شناختی هستند که از ادغام شخصیت قهرمان یا از هم گسیختگی او، تضاد بین خودآگاهی و جریان رویدادها خبر می‌ دهند. این را می‌ توان به صراحت ارائه کرد، جایی که شخصیت ها در مورد آنچه در سرشان می‌ گذرد صحبت می کنند، یا به طور مبهم و با اندوخته، مانند رمان های هنری جیمز، یا آشکارا، مانند رمان های داستایوفسکی می باشد. از سوی دیگر، می‌ توان آن را با آرایش دقیق حقایق عینی ارائه کرد، جایی که رشد روان‌ شناختی صرفاً بر اساس رفتار توصیف می‌ شود و پاسخ ذهنی خواننده توسط توصیف‌ های دقیق واقعیت فیزیکی برانگیخته می‌ شود، مانند رمان‌ های استاندال.

ماهیت رمان در تاریخ ادبیات

در تاریخ ادبیات رمان‌ هایی هستند که خواننده را متقاعد می‌ کنند که به‌جای ظاهری هنرمندانه، واقعیات را ببینند. با این حال، ادبیات صرفاً به امر ملموس، واقعیت عینی، روانشناسی فردی یا احساسات ذهنی توجه نمی کند. برخی با ایده های انتزاعی یا مفاهیم فلسفی سروکار دارند. بسیاری از نوشتارهای کاملاً انتزاعی، تنها به معنای وسیع کلمه ادبیات تلقی می‌شوند، و آثار فلسفی که در ردیف ادبیات بزرگ قرار می گیرند، معمولاً با لباسی کم و بیش احساسی ارائه می‌ شوند.

در گفتگوهای افلاطون به دلیل اینکه مطالب فلسفی در قالب نمایشی ارائه می‌ شود، به عنوان نتیجه دیالکتیکی مبادله ایده ها بین شخصیت های کاملاً مشخص و حیاتی می باشد. از آنجا که قطعات توصیفی زیبایی غنایی زیادی دارند، به عنوان ادبیات بزرگ و جزء برترین ادبیات جهان رتبه بندی می‌ شوند. کتاب سرمایه کارل مارکس (1867-1895) در بخش‌هایی به ادبیات بزرگ نزدیک می‌ شود که در آن شور و شوق اجتماعی خود را با پیامبران عبری عهد عتیق بیان می‌ کند. عناصر اقلیدس اثر سنت توماس آکویناس به دلیل خلوص سبک و زیبایی ساخت‌ و ساز معماری، رضایت ادبی و زیبایی‌ شناختی را به برخی افراد می‌  دهند. به طور خلاصه، اکثر آثار فلسفی که در ردیف ادبیات بزرگ قرار می گیرند.

قدرت تفکر نویسنده در ادبیات و ایجاد سبک های مختلف

در تاریخ ادبیات پاسخ خواننده به نوشته های بلز پاسکال، مقالات میشل دو مونتن و تأملات مارکوس اورلیوس همانند پاسخ به نویسندگان زنده می باشد. سختگیری فکری انتزاعی در واقع یک ابزار ادبی می باشد. برای مثال، نوشته‌ های فیلسوف قرن بیستم، لودویگ ویتگنشتاین، تأثیر خود را مدیون این رویکرد هستند. در حالی که شعر پل والری شامل زبان فلسفه و علم می باشد و این قدرت بلاغی و تداعی‌ کننده‌ اش را از آن وام گرفته است. واقعاً نمی‌توان گفت که سبک روی کاغذ وجود دارد و این روشی است که ذهن نویسنده خود را در کلمات بیان می‌ کند. از آنجا که کلمات نشان دهنده ایده ها هستند، ادبیات انتزاعی نمی‌ تواند وجود داشته باشد مگر اینکه مجموعه ای از هجاهای مزخرف را بتوان به عنوان ادبیات پذیرفت.

آوانگاردترین نویسندگان مرتبط با نقاشان کوبیست از زبانی استفاده می‌ کردند که ممکن بود نامفهوم باشد. اسکار وایلد و والتر پاتر، شارحان بزرگ قرن نوزدهمی «هنر برای هنر»، در واقع مبلغان خستگی‌ ناپذیر دیدگاه‌ هایشان بودند که بر شکوفا‌ترین نثرشان غالب است. یک سبک عالی به تطابق کامل محتوا و فرم بستگی دارد، به طوری که بیان ادبی کاملاً منعکس کننده قصد نویسنده باشد. فروشگاه کتاب دیارنامگ با تیمی قوی دارای بایگانی کاملی از سبک های قوی دنیای نویسندگان می باشد.

شکل گیری سبک ها در ادبیات

یک «سبک ضعیف» ناتوانی نویسنده را در مطابقت با محتوا و فرم آشکار می‌ کند. به عبارت دیگر، ناتوانی او را در بیان خود آشکار می کند. در تاریخ ادبیات گاهی یک نویسنده با این تصور که به سادگی سبک خود را جلا می‌ دهد، ممکن است محتوای خود را کاملاً تغییر دهد. ادبیات ممکن است یک هنر باشد، اما نوشتن یک صنعت است و صنعت را باید آموخت. استعداد و توانایی ویژه در هنر، می تواند در سنین پایین ظاهر شود و شخصیت خاصی به نام نابغه متولد شود، نه ساخته شود. اما مهارت در تطبیق نیت و بیان با تمرین همراه است. نویسندگانی مانند ساموئل پپیس، روزنامه‌ نگار انگلیسی قرن هفدهم، نایف فرانسوی اواخر قرن هجدهم، رستیف د لا برتون، رمان‌ نویس آمریکایی قرن بیستم و هنری میلر همگی به شایستگی سبک‌ نویس خوانده می‌ شوند، اگرچه سبک‌ هایشان با یکدیگر  فاصله زیادی دارد.

فلوبر روی پیش‌ نویس های مادام بوواری کار می کرد. او همیشه به دنبال کلمه مناسبی بود که دقیقاً معنای او را بیان کند. فلوبر رمان خود را از سطح عاشقانه های احساسی بالاتر برد تا آن را به یکی از تراژدی های طعنه آمیز بزرگ ادبیات تبدیل کند. با این حال، برای قضاوت از روی نامه نگاری هایش، به نظر می‌ رسد که او هرگز به طور کامل از کاری که انجام داده است و از شدت کنایه خود آگاه نبوده است.  فلوبر یا تورگنیف هر چه به سرشان می‌آمد را خود به خود نوشتند. اما آنها به طور مداوم و پرحجم می نوشتند و طبق معیارهای خود، تمرین کنندگان ماهری بودند.

بهترین کتاب های تاریخ ادبیات

در طول تاریخ ادبیات با توجه به نکاتی که گفته شد سبک ها و شکل گیری نوشته و تنوع در آنها بسیار زیاد شده است. در نتیجه انتخاب بهترین گزینه امروزه کمی سخت تر شده است، زیرا باید نکات بسیار زیادی را برای انتخاب در نظر گرفت. از جمله این نکات سبک نویسنده در نوع نوشتار، محتوا و طرز تفکر می باشد. در بسیاری از موارد مخصوصاً کتاب هایی که به مفهوم بیشتر تمرکز دارد نیازمند مطالعه کتاب هایی مانند فلسفه جهت فهم بیشتر آنها می باشد.

با توجه به گسترش علم و تخصصی تر شد مفاهیم برای فهم بهتر تفکر و مکتب نیازمند خواندن گستره ای از کتاب ها می باشد. دانستن خط فکری خواننده در مطالعه کتاب ها می تواند در انتخاب رشته ای از کتاب ها کمک کند.  بنابراین بهترین کتاب های تاریخ ادبیات آنهایی هستند که بتوانند یکدیگر را هم پوشانی کنند و مفهوم خود را به صراحت به خواننده منتقل کنند. کتاب های امروزه می توانند در زمیبنه های مدیریت، رمان و اقتصاد گسترده باشند که هر کدام باعث افزایش فهم بیشتر دیگری نیز شوند. به عنوان مثال کتاب های اقتصاد، جامعه شناسی و روانشناسی ارتباط ناگسستنی با یکدیگر دارند که فلسفه نیز می تواند به عنوان تقویت کننده فهم آنها ایفای نقش کند.

انتشارات دیارنامگ به عنوان یک مجموعه خاص در تولید و چاپ کتاب ها از مشاهیر دنیا کمک چشمگیری به کتاب دوستان بکند. این مجموعه با توجه به گستره ی بسیار زیاد کتاب ها مجموعه ای ارزنده را در اختیار شما عزیزان قرار می دهد. این مجموعه به صورت حضوری نیز در تهران آماده پذیرایی از طرفداران شاهکارهای ادبیات جهان می باشد. دیارنامگ خدماتی همچون مشاوره، راهنمایی و ارائه کتاب را انجام می دهد.